Αρωματικά & Θεραπευτικά φυτά (ΒΟΤΑΝΑ)
Τα φαρμακευτικά ή θεραπευτικά φυτά, γνωστά και ως βότανα, αποτελούν ένα μεγάλο μέρος του φυτικού βασιλείου. Αυτά τα βότανα παρέχουν δραστικές ουσίες που μετά την πρόσληψή τους από έναν ζωντανό οργανισμό παρουσιάζουν τη φαρμακευτική ιδιότητα ενός φαρμάκου. Όλα τα μέρη ενός φυτού μπορούν να αναγνωριστούν ως φαρμακευτικά, είτε πρόκειται για άνθη, φύλλα και καρπούς είτε για στελέχη και ρίζες. Τα αρωματικά φυτά είναι όμορφα και αρωματικά και παρέχουν πληθώρα χρήσιμων φαρμακευτικών ιδιοτήτων ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιούνται καθημερινά για τη μαγειρική.
Μερικά από τα βότανα που χρησιμοποιούμε κυρίως στην Κίσσαμο και στην Κρήτη είναι τα εξής:
ΘΥΜΑΡΙ
Είναι ένας θάμνος μικρού ύψους (30 cm), με όρθιες βλαστοί, εξαιρετικά ανθεκτικός, με ευχάριστο άρωμα. Βρίσκεται στις νότιες και μεσογειακές περιοχές της Ευρώπης, σε διάφορες περιοχές της Ασίας και καλλιεργείται στη Βόρεια Αμερική.
Όταν αποξηραθούν, τα φύλλα του θυμαριού παίρνουν ένα πράσινο-καφέ χρώμα και αναδίδουν το άρωμά τους όταν συνθλίβονται. Η γεύση τους είναι πολύ έντονη, ελαφρώς πικάντικη και πλούσια. Μαζί με τα αποξηραμένα άνθη του χρησιμοποιείται ως μπαχαρικό για τον αρωματισμό διαφόρων πιάτων από ψάρια, κρέατα, πολλές σάλτσες, σούπες κ.λπ. Είναι ένα από τα κύρια συστατικά του λικέρ Benedictine.
Το θυμάρι είναι ιδιαίτερα αγαπητό στις μέλισσες και το θυμαρίσιο μέλι είναι εξαιρετικής ποιότητας.
ΡΙΓΑΝΗ
Το φυτό έχει ύψος 20-80 εκατοστά και τα φύλλα του είναι αντίθετου μήκους 1-4 εκατοστά. Τα άνθη του είναι λευκού-μωβ χρώματος και ανθίζει κυρίως από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο ανάλογα με την περιοχή.
Η ελληνική ρίγανη είναι πολυετές και θαμνώδες φυτό και η ποιότητά της θεωρείται η καλύτερη παγκοσμίως. Εκτός από το χαρακτηριστικό άρωμα και τη γεύση της στο φαγητό, η ρίγανη έχει πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες, με σημαντικότερη (γνωστή φαρμακευτική) τη δραστική ουσία της καρβακρόλης. Είναι αντιδιαρροϊκή, αντιφλεγμονώδης και βακτηριοκτόνος. Σε μορφή τσαγιού χρησιμοποιείται για τη χαλαρότητα των εντέρων, αποχρεμπτικό για το βήχα, βοηθάει κατά της υπέρτασης και της αρτηριοσκλήρυνσης. Το έλαιο της ρίγανης βοηθά στον πονόδοντο.
Χρησιμοποιείται ως καρύκευμα κυρίως στη μαγειρική και σπανιότερα ως τσάι, το οποίο αναφέρεται ως βοηθητικό κατά του βήχα. Χρησιμοποιείται συνήθως στη σαλάτα.
Η συγκομιδή της ρίγανης αρχίζει με την άνθηση του φυτού, τα φυτά αποξηραίνονται σε ειδικά στέγαστρα ή ξηραντήρια και στη συνέχεια αλέθονται και κοσκινίζονται.
Είναι το κύριο καρύκευμα των μεσογειακών χωρών και το κύριο συστατικό της ελληνικής και της ιταλικής κουζίνας.
ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ
Πρόκειται για έναν αρωματικό, αειθαλή θάμνο που ανήκει στη φυλή των "Ροδομαρινών" και στην οικογένεια των ζιζανίων. Βλαστάνει μόνο του και είναι αειθαλές, είναι γνωστό από την αρχαία Ρώμη και την Ελλάδα για τη μαγειρική και τη φαρμακευτική του χρήση.
Λέγεται ότι είναι ένα από τα βότανα που πήραν μαζί τους ο Αδάμ και η Εύα όταν εξορίστηκαν από τον Παράδεισο. Γι' αυτό και ο Θεός του έδωσε ιδιαίτερες φαρμακευτικές ιδιότητες προκειμένου να ανακουφίσει την ανθρωπότητα.
Το δενδρολίβανο έχει εξαιρετικές θεραπευτικές και φαρμακευτικές ιδιότητες και για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται ευρέως στα φαρμακευτικά προϊόντα.
Το δεντρολίβανο είναι ένα από τα κυριότερα βότανα της μεσογειακής κουζίνας. Ταιριάζει με ψητές πατάτες και με τηγανητές πατάτες. Δίνει ωραία μυρωδιά στο ψωμί, το μοσχάρι, το αρνί, το κυνήγι θηραμάτων, τα ψάρια, τα θαλασσινά, τις ομελέτες, τις σούπες, τις σάλτσες, τα λαχανικά και τα σαλιγκάρια. Γενικά έχει μεγάλη αντοχή στο μαγείρεμα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την αρχή του μαγειρέματος.
ΔΥΟΣΜΟΣ
Είναι ένα πολύ δημοφιλές είδος φυτού στην Ελλάδα, με ωραίο και πολύ ευχάριστο άρωμα, το οποίο καλλιεργείται σε βεράντες και κήπους. Ο δυόσμος ανήκει στην οικογένεια της μέντας και έχει τις ίδιες αρωματικές ιδιότητες με αυτήν .για να ευδοκιμήσει χρειάζεται πλούσιο, υγρό έδαφος και ηλιόλουστο καιρό ή λίγη σκιά. Ανθίζει από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο και έχει μικρά ροζ ή μωβ άνθη. Ο δυόσμος ανήκει στα φυτά που πολλαπλασιάζονται και διασταυρώνονται τόσο εύκολα, που είναι εύκολο για κάποιον να βρει περισσότερα από 30 διαφορετικά είδη.
Ο δυόσμος συλλέγεται όλο το χρόνο και μπορούμε να τον έχουμε πάντα φρέσκο σε γλάστρα ή να τον αποξηράνουμε σε βάζο.
Είναι αποκαταστατικό, χωνευτικό, καταπραΰνει το στομάχι, αντισπασμωδικό, σταματά τον λόξυγκα, ενώ το μάσημα των φύλλων του ανακουφίζει από ημικρανίες και πονόδοντο.
ΜΑΙΝΤΑΝΟΣ
Τα φύλλα του περιέχουν μεγάλη ποσότητα βιταμίνης Α και C και ανόργανα άλατα. Περιέχει επίσης ένα πολύ ισχυρό έλαιο στα σπόρια του στο οποίο υπάρχουν αφροδισιακές ιδιότητες.
Ταιριάζει τέλεια με ψάρια, κρέατα, σάλτσες, σούπες και λαχανικά.
Στον μικρό βοτανικό μας κήπο μπορείτε να συναντήσετε όλα τα παραπάνω βότανα και πολλά άλλα. Στο μαθήματα μαγειρικής θα έχετε την ευκαιρία να δείτε τις διάφορες χρήσεις τους και φυσικά να τα δοκιμάσετε σε διάφορους συνδυασμούς με άλλα τοπικά προϊόντα.
